جلیلیان، حشمت اله (6 مرداد ۱۳۴۲- 4 دی ۱۳۶۵) فرمانده تیپ ادوات "ذوالفقار" لشکر ویژه شهدا نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.

او در شهر خرمشهر در جنوب غربی استان خوزستان به دنیا آمد (فرهنگ اعلام .....، ذیل نام؛ موسوی، ص ۲۱۷). پدرش نوراله (1 فروردین ۱۳۰۲-25 مرداد ۱۳۷۵)کارمند اداره بنادر شهر خرمشهر و مادرش کبری جلیلیان (4 شهریور۱۳۱۹-28 خرداد ۱۴۰۲) خانه‌دار بود. حشمت فرزند ششم از بین هفت برادر و دو خواهر بود (جلیلیان، صغری ؛ جلیلیان، قدرت‌اله).

حشمت‌اله پس از گذراندن تحصیلات مقطع ابتدایی در دبستان جزایری  شهر خرمشهر ، دوره راهنمایی تحصیلی را در مدرسه کوروش آغاز کرد(موسوی، ص۲۱۷؛ جلیلیان، صغری ؛ جلیلیان، قدرت‌اله). او پس از گذراندن سال اول راهنمایی ترک تحصیل کرد (سپاه...؛ جلیلیان، صغری).

وی پس از ترک تحصیل به شغل جوشکاری روی آورد (موسوی، ص ۲۱۷) و در شرکت پیشساخت خرمشهر مشغول کار شد(سپاه...؛ جلیلیان، قدرت‌اله). جلیلیان علیرغم مشغله فراوان، کتاب‌های دینی و مذهبی را مطالعه می‌کرد (موسوی، ص۲۱۷).

با شروع قیام مردم مسلمان ایران علیه حکومت محمدرضا شاه پهلوی(1320- 1357) در تظاهرات حضوری فعال داشت (همو؛ جلیلیان، قدرت‌اله).

بعد از تهاجم ارتش متجاوز عراق به شهر خرمشهر در شهریور ۱۳۵۹ به اتفاق خانواده‌اش به روستای هرسم در ۳۵ کیلومتری جنوب‌شرقی اسلام‌آبادغرب* از استان کرمانشاه* مهاجرت نمود(جلیلیان، صغری؛ جلیلیان، قدرت‌اله). آن‌ها سپس در محله سرچشمه شهر کرمانشاه ساکن شدند(کارشناسی...، ص۶۲؛ جلیلیان، صغری). حشمت در شرکت واحد اتوبوسرانی کرمانشاه مشغول کار نقاشی اتومبیل شد(سپاه...؛ جلیلیان، صغری).

حشمت اله در ۱۳۶۰ به عضویت بسیج پایگاه شهید آیت شعبانی مسجد موسی ابن جعفر(ع)* کرمانشاه درآمد و آموزش‌های نظامی مقدماتی را طی کرد (سپاه...؛ حقیقی)

جلیلیان روزها در شرکت اتوبوسرانی کرمانشاه کار می‌کرد و شب‌ها برای تأمین امنیت در سطح شهر نگهبانی می‌داد (حقیقی؛ موسوی، ص ۲۱۸).

وی در ۱۳ خرداد ۱۳۶۱ به عضویت رسمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کرمانشاه در آمد (سپاه...). آموزش عمومی پاسداری را در پادگان امام حسین تهران به مدت ۳ ماه گذراند (همان).

او مدتی در دفتر امام جمعه و نماینده امام خمینی در استان کرمانشاه،  محافظ آیت الله محمد حسین زرندی (1311-6 خرداد ۱۳۹۳) بود (موسوی، ص ۲۱۸؛ رشیدی؛ جلیلیان؛ قدرت‌اله). وی بعد از آن، سه ماه در دفتر امام جمعه اسلام آباد غرب، محمد رضا موحدی قمی (1329-1375ش) و سه ماه هم در دفتر امام جمعه گیلان‌غرب، فتح‌اله عسکری (1311- 21 مرداد ۱۳۷۹) با مسئولیت محافظت از آن‌ها مشغول خدمت بود (موسوی، ص ۲۱۸؛  جلیلیان، قدرت‌اله).

او در۲۷ مهر ۱۳۶۲ در عملیات والفجر ۴  با رمز یا الله یا الله یا الله در شمال مریوان واقع در غرب استان کردستان و شمال شرقی شهر سلیمانیه عراق با هدف آزادسازی بخشی از خاک کشورمان وتصرّف ارتفاعات منطقه و پیشرفتگی دشت شیلر و شهر پنجوین و پادگان‌های پنجوین و گرمک عراق ( مرکز...، ص۴۲) حضور یافت و در این نبرد مجروح شد (موسوی، ص ۲۲۲).

جلیلیان در۲۷ بهمن ۱۳۶۲ در عملیات والفجر ۵  با رمز یا زهرا(س) در منطقه چَنگوله، حدفاصل شهرهای مهران و دهلران و در جنوب مهران از استان ایلام، با هدف آزاد سازی ارتفاعات منطقه (مرکز...، ص۴۵) شرکت کرد و در این  نبرد  هم  مجروح شد (موسوی، ص ۲۲۲).

او سپس به کردستان رفت و در ۱۳۶۴ش به فرماندهی گردان ادوات ازتیپ ویژه شهدا منصوب شد (موسوی، ص ۲۱۸؛ کارشناسی، ص ۶۲). بعد از این که تیپ ویژه شهدا به لشکر ارتقا یافت، جلیلیان فرمانده تیپ ادوات شد (حقیقی). او مدت زیادی را به مقابله با ضدانقلاب وابسته در استان‌های کردستان و آذربایجان غربی سپری کرد و توانست به عنوان یکی از محورهای هجوم علیه ضدانقلاب خدمات ارزنده ای را به کشور و مردم خودش ارائه کند و چنان حضورش در منطقه موثر بود که محمود کاوه (1 خرداد ۱۳۴۰ – ۱۱ شهریور ۱۳۶۵) فرمانده لشکر ویژه شهدا، بارها در وصفش می‌گفت: «من به حال حشمت اله جلیلیان غبطه می‌خورم» (کارشناسی، ص ۶۲).

همزمان با حضور در جبهه ، تا سال سوم دبیرستان در مجتمع آموزشی رزمندگان مستقر در جبهه درس خواند (موسوی، ص ۲۱۹).

جلیلیان در۵ اسفند ۱۳۶۴ در نبرد والفجر ۹ با رمز یا الله یا الله یا الله در منطقه شمال غربی مریوان از استان کردستان و جنوب شرقی شهر چُوارته عراق در استان سلیمانیه عراق با هدف آزادسازی پاسگاه ها و ارتفاعات منطقه (مرکز...، ص۷۲) شرکت کرد (موسوی، ص ۲۱۹). او علیرغم آن که مسئولیت رزمی نداشت به عنوان دیده بان وارد منطقه عملیاتی شد و پس از سه روز در حالی که غذا و آب نخورده بود و لباس‌هایش پاره پاره شده و بدنش زخمی شده بود بازگشت. هدایت آتش توپخانه توسط ایشان در این عملیات بسیار موثر بود. اجرای آتش که توسط ایشان بر روی نیروهای دشمن هدایت می شد از تلفات زیاد نیروهای رزمنده خودی جلوگیری می‌کرد (کارشناسی، ص۶۲-63).

حشمت‌اله در ۱۰ شهریور ۱۳۶۵ در نبرد کربلای ۲ با رمز یا اباعبدالله‌الحسین(ع) در منطقه حاج عمران واقع در جنوب‌غربی شهر پیرانشهر از استان آذربایجان‌غربی با هدف آزادسازی ارتفاعات منطقه و کمک به تداوم مبارزه مردم شمال عراق (مرکز...، ص ۷۶) شرکت کرد (جلیلیان، قدرت‌اله).

     جلیلیان در عین شجاعت بی نظیر، دارای روحی لطیف و قلبی رئوف بود و به راز و نیازهای شبانه و در خلوت با خدا علاقمند بود. دوستانش نقل می کنند: " شب ها بدور از چشم دیگران به نماز شب می ایستاد و عاشقانه با خدای خود راز و نیاز می‌کرد (کارشناسی، ص۶۳).

سرانجام حشمت‌اله در نبرد کربلای ۴  با رمز محمدرسول‌الله(ص)درغرب اروندرود واقع در جنوب شهر خرمشهر از استان خوزستان، در حال بازدید از خطوط نبرد مورد اصابت ترکش خمپاره دشمن قرار گرفت و به شهادت رسید (همان، ص ۶۳؛  جلیلیان، قدرت‌اله).

در آخرین لحظات، درحالی که روح از بدنش پرواز می کرد به رزمندگان توصیه کرد:« راه امام را ادامه دهید. در خط امام حرکت کنید و جبهه ها را گرم نگه دارید.» (کارشناسی، ص ۶۳).

او بی‌نهایت نسبت به حفظ امور بیت المال حساسیت به خرج می داد و اگر در مأموریت‌ها کار شخصی را با خودرو سپاه انجام می داد، پول بنزین را خودش حساب می کرد. لباسی را که درسپاه به او می دادند، فقط زمانی که در منطقه نبرد بود، استفاده می کرد (معاونت...، ص ۴۵).

بعد از شهادت برادر کوچکترش حمداله (21 اسفند ۱۳۴۸-10 شهریور ۱۳۶۵) در نبرد کربلای ۲ در منطقه عملیاتی حاج عمران واقع در جنوب‌غربی شهر پیرانشهر از استان آذربایجان‌غربی که سه ماه قبل از خودش به شهادت رسید، محل دفن خودش را در کنار برادر شهیدش آماده کرد. مسئول گلزار شهدای کرمانشاه می‌گفت : ”حشمت اله بارها به محل قبری که برای خود آماده کرده بود، می آمد و در آن‌جا ساعت‌ها گریه می کرد" ( زمزمه ...، ص ۴۵؛ جلیلیان، قدرت‌اله).

مادرش پس از شنیدن خبر شهادت حشمت اله به مزار شهدای کرمانشاه رفت و از مسئول آن جا خواست قبر فرزندش را در کنار مزار شهید حمداله قرار داده و به خاک بسپارند. مسئول باغ فردوس به او می‌گوید: " آقا حشمت اله قبلا محل دفن خود را در کنار برادر شهیدش آماده کرده است" (کارشناسی...، ص۶۳؛ جلیلیان، قدرت‌اله).

تشییع پیکر این شهید با جنگ شهرها و بمباران گسترده کرمانشاه توسط دشمن همزمان بود. به همین دلیل فقط با حضور ده نفر از جمله محمد حسین زرندی نماینده مردم استان کرمانشاه در مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه وقت کرمانشاه تشییع شد. مادرش با دست خود جسم پاک فرزند رشیدش را در جوار دیگر فرزند شهیدش، حمداله در ردیف ۲۴ قبر ۳ گلزار شهدای باغ فردوس* کرمانشاه به خاک سپرد (کارشناسی...، ص۶۴).

دو برادر دیگر جلیلیان به نام های یداله و عبداله از جانبازان ۳۵ و ۲۵ درصد جنگ تحمیلی عراق علیه ایران می‌باشند («مادر...»، بش؛ جلیلیان، صغری؛ جلیلیان، قدرت‌اله).

جلیلیان ازدواج نکرده است (زمزمه ...، ص ۴۵).

حشمت‌اله نسبت به حفظ اموال‌ بیت‌المال تلاش می‌کرد. نمازهایش را در مسجد می‌خواند. از ماشین سپاه که در اختیارش بود، هیچگاه برای امور شخصی استفاده نمی‌کرد (زمزمه ...، ص ۴۵).

برای نکوداشت یاد وخاطره شهید جلیلیان، نام او بر یک بلوار و یک خیابان در محله فرهنگیان فاز یک شهر کرمانشاه نهاده شده است (امینی؛ جلیلیان، صغری؛ جلیلیان، قدرت‌اله).

مآخذ:  امینی، مسلم، اطلاعات شخصی؛ جلیلیان، صغری (خواهر شهید)، مصاحبه با مؤلف، ۲۷ شهریور ۱۴۰۲؛ جلیلیان، قدرت‌اله (برادر شهید)، مصاحبه با مؤلف، ۲۷ شهریور ۱۴۰۲؛ حقیقی، بهروز (همرزم شهید)، مصاحبه با مؤلف، ۲۱ شهریور ۱۴۰۲؛ رشیدی، مولاداد (رئیس ستاد تیپ قائم(عج))، مصاحبه با مؤلف، ۲۲ شهریور ۱۴۰۲؛ زمزمه دوست، به کوشش معاونت فرهنگی آموزشی بنیاد شهید انقلاب اسلامی استان کرمانشاه، کرمانشاه: طاق‌بستان، زمستان ۱۳۷۲؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، خلاصه اطلاعات پرسنلی، سند بی تا، سند بش، موجود در اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان کرمانشاه؛ فرهنگ اعلام شهدا: استان کرمانشاه، به کوشش مرکز مطالعات وپژوهش‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران، تهران: شاهد، ۱۳۹۵ش؛ کارشناسی تحقیق و پژوهش بنیاد شهید استان کرمانشاه، طلوع جاودانه، کرمانشاه: فجر، پاییز ۱۳۷۸؛« مادر شهیدان حمداله و حشمت اله جلیلیان درگذشت» (بارگذاری: دوشنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۰:۳۶)، خبرگزاری دانشجویان ایران«ایسنا»، < https://www.isna.ir> (دسترسی: ۲۱ شهریور ۱۴۰۲)؛ مرکز فرهنگی سپاه، کارنامه عملیات سپاهیان اسلام در هشت سال دفاع مقدس، تهران: مرکز چاپ سپاه، ۳۱ شهریور ۱۳۷۳؛ موسوی، سید سعید، فرهنگ‌نامه جاودانه‌های تاریخ: زندگی‌نامه فرمانده‌هان شهید استان کرمانشاه، جلد اول، تهران: شاهد، ۱۳۹۰ش.

/ زهرا باقری /